W praktyce stosuje się wiele kryteriów planowania, co stwarzamożliwość różnorodnego ujmowania planów.

Wyróżniamy kilka rodzajów kryteriów, które bierzemy poduwagę grupując plany.

1.   Podział planów według kryterium podmiotowego,dotyczy planów sporządzanych przez przedsiębiorstwa i ich ugrupowania. Planymogą być tworzone na potrzeby komórki organizacyjnej (np. działu marketingu,działu finansowego), zakładu (np. filii jakiejś firmy) lub całej organizacji(plan przedsiębiorstwa).

2.   Kryterium przedmiotowepozwala integrować plany działania przedsiębiorstw współpracujących w ramachjednej branży (np. przemysł odzieżowy) czy też sektora (np. przemysł lekki).Dzięki ustaleniu celów oraz sposobów ich rozwiązań, firmy z jednej branży lubsektora mogą przeciwdziałać istniejącej lub potencjalnej konkurencji,zmniejszać negatywne wpływy zmian warunków otoczenia czy też łączyć swojezasoby w celu zdobycia nowych rynków.

3.   Podstawa podziału planów – kryterium pola planu. Pole planu to inaczej zakrestematyczny czy zasięg planu. Plany, które obejmują wąski obszar zagadnień sąplanami wycinkowymi (np. plan promocji usług świadczonych przez firmę innejfirmie X).
W miarę obejmowania coraz większej liczby zagadnień plan staje się planemproblemowym, uwzględniającym całokształt spraw decydujących o powodzeniugłównego założenia planu i następnie kompleksowych, uwzględniającym ponadtootoczenie organizacji.

4.    Zgodnie z kryterium charakterplanu i na podstawie rysunku 4, wyróżniamy trzy rodzaje planów ite uznamy za podstawowe i nas obowiązujące.

Plany strategiczne

Są planami opracowywanymi dla osiągnięcia celówstrategicznych. Jest to plan zawierającydecyzje dotyczące alokacji zasobów, priorytetów i działań niezbędnych doosiągnięcia celów strategicznych. Plany te opracowywane przez zarząd inajwyższe kierownictwo, na ogół mają dłuższy horyzont czasowy i odnoszą się dokwestii zasięgu, dystrybucji zasobów, przewagi konkurencyjnej i synergii.

Plany taktyczne

Są nastawione naosiągnięcie celów taktycznych, są opracowywane dla realizacji określonychczęści planu strategicznego. Plany taktyczne na ogół angażują wyższy iśredni szczebel zarządzania, mają horyzont czasowy nieco krótszy niż planystrategiczne i koncentrują się na konkretnych sprawach.

Plany operacyjne

Koncentrują się narealizacji planów taktycznych dla osiągnięcia celów operacyjnych.Opracowuje go kadra średniego i niższego szczebla kierowniczego. Koncentrująsię na krótkim okresie i mają stosunkowo wąski zasięg oraz wąski zestawdziałań.

W dalszych częściach wykładu zajmiemy się każdym z osobna,jednak przedtem wyróżnimy jeszcze inne ważne cechy planów strategicznego,operacyjnego i taktycznego.

Kryterium horyzontu czasuplanowania pozwala wyróżnić trzy rodzaje planów:

Plany długookresowe

Obejmują okres wieloletni,nawet kilku dziesięcioleci. Zależy to od rodzaju organizacji. Najczęściejdotyczą organizacji dużych, znanych marek. Plany te dotyczą działań rozwojowychprzedsiębiorstw, sposobów zdobycia przez firmę pozycji konkurencyjnej,utrwalenia pozycji na rynku, wzrostu wartości majątku, rozwoju profilu,charakteru działania.

Muszą być uzupełniane planami średnio- i krótkookresowymi.W planach tych łatwiej można uwzględniać kierunki zmian w otoczeniu, zadaniaoperacyjne stojące przed firmą, posunięcia konkurencji czy też wymogiproduktowe rynku.

Planyśredniookresowe

Obejmują na ogół okres od rokudo pięciu lat. Jest to plan mniej hipotetyczny i mniej narażony na zmiany niż plan długookresowy. Formułowane są przezmenedżerów średniego szczebla i pierwszej linii. Dlatego są formułowane równolegle z planami taktycznymi.

Plany krótkookresowe

Obejmują na ogół okres jednego roku lub krótszy. Plany takie wpływają na codzienne działania menedżera.Występują w dwóch formach: plan działania– służy wprowadzeniu życie wszystkich innych planów, oraz plan reakcji – opracowany w celuzareagowania na nieprzewidziane okoliczności.